Degradatie van polyurethaan-(PUR)-elastomeren: onderzoek naar eigenschappen, degradatie en conserveringsbehandelingen.
Tijdens dit project zijn de samenstelling en het verouderingsgedrag van PUR-elastomeer-objecten vervaardigd door een kunstenaar, vergeleken met die van fabrieksmatig vervaardigde designobjecten van dit materiaal.
Polyurethaan (PUR)-elastomeren werden rond 1940 in Duitsland ontwikkeld. Het zijn rubberachtige materialen gemaakt van verschillende componenten met uiteenlopende eigenschappen, die in vrijwel elke vorm kunnen worden gegoten.
Door hun veelzijdigheid, gemak om mee te werken en grote beschikbaarheid zijn PUR-elastomeren tegenwoordig zeer populair onder designers en kunstenaars met als gevolg een grote aanwezigheid in museumcollecties.
PUR-elastomeren komen voor als PUR-ester en PUR-ether. De conditie van een object bestaande uit een PUR-elastomeer is afhankelijk van diverse interne en externe factoren. Extern zijn blootstelling aan hoge luchtvochtigheid en licht; een interne factor die de levensduur van een object kan beïnvloeden is bijvoorbeeld een fout in het fabricatieproces. PUR-esters zijn gevoelig voor vocht vanwege hydrolysereacties, terwijl de PUR-ethers reageren met zuurstof door foto-oxidatiereacties.
In dit project zijn door kunstenaars vervaardigde objecten vergeleken met fabrieksmatig vervaardigde designobjecten van PUR-elastomeren op twee gebieden: samenstelling en verouderingsgedrag. Waarom vertonen Cecchini's objecten uit de Stage Evidence-reeksen al na 10 jaar chemisch-fysische veranderingen en de Soft Vase van Hella Jongerius niet?
Interviews met de assistenten van Loris Cecchini en Hella Jongerius hebben geleerd dat voor het maken van kunstwerken en designobjecten verschillende productieprocessen gangbaar zijn. Finestre II en alle objecten van Stage Evidence-series zijn met de hand vervaardigd door de kunstenaar in het atelier, terwijl de Soft Vase gemaakt is door een bedrijf, Herikon, gespecialiseerd in het produceren van PUR-elastomeer-objecten.
Met behulp van kunstmatige verouderingsexperimenten was het mogelijk het vloeibaar worden van de PUR-ester elastomeer na te bootsen, evenals veranderingen in rek zoals in Cecchini's Finestre II. De resultaten van de FTIR- en Py-GCMS-analyse, de kunstmatige veroudering en fysieke mechanische experimenten tonen aan dat het verschil in gedrag niet te wijten is aan een verkeerde fabricageproces, maar inherent aan de componenten van de PUR-elastomeer.
De resultaten van de eerste testen met het lijmen van PUR-ether elastomeren waren goed. Verder onderzoek zal onder meer aanvullende testen voor het lijmen van PUR-ether alsmede PUR-ester elastomeren bevatten. De beste lijmen zullen worden toegepast op de oorspronkelijke Soft Vase.
