print this page

Schoonmaken en perceptie van objecten

Invloed van objectieve en subjectieve aspecten bij besluitvorming over het schoonmaken van objecten.

Doel van dit project was restauratoren te helpen bij het bepalen of een schoonmaakmethode ‘veilig’ is voor specifieke objectsoorten en materialen, zoals acrylverf, daguerreotypieën, face-mounted- en gelamineerde foto’s en zilver.

Dagguerreotype, Nederlands Foto Museum

Dagguerreotypie, Nederlands Fotomuseum.

Het project werd uitgevoerd op basis van enerzijds ‘objectieve’ resultaten van technisch onderzoek, en anderzijds op basis van ‘subjectieve’ waarneming en perceptie van de restaurator, de natuurwetenschapper en de beschouwer.

Invloed

Een steeds terugkerende vraag bij de restauratie van objecten is de invloed van het schoonmaakproces – of in het algemeen, het behandelingsproces – op het uiterlijk en de mogelijke veranderingen in perceptie en leesbaarheid.

Objectieve en subjectieve benadering

De waarneming van een object is afhankelijk van chemische, fysische en biologische eigenschappen. Bij perceptie kijken we enerzijds volgens objectieve methoden naar het beeldoppervlak (kleur, ruwheid/textuur, glans, werking van transparante lagen, craquelé, invloed van belichting, enz.), anderzijds ook naar de context waarin het object wordt tentoongesteld en bekeken. Dit laatste is afhankelijk de subjectieve interpretaties, bijvoorbeeld: Is een verandering zichtbaar voor het oog en hoe beinvloedt dat de leesbaarheid, etc.

Besluitvorming

Voor de juiste keuze van een schoonmaakmethode voor een bepaald object is het belangrijk dat zowel de objectieve als de subjectieve benadering wordt meegenomen in de besluitvorming. Mede op basis van deze gegevens kan dan besloten worden hoe een restaurator een object zal behandelen en óf deze überhaupt het object mag/kan/zou moeten behandelen.

Socratische dialoog

Om die vragen te kunnen beantwoorden en tot besluitvorming te komen, is het noodzakelijk dat men zich bewust is van de objectieve en subjectieve aspecten. Een aantal casestudies werd uitgevoerd om deze benadering te demonstreren en op bruikbaarheid voor restauratoren te toetsen. Hierbij werd voor het eerst de Socratische dialoog ingezet; een ‘veilige’ omgeving voor de deelnemers om de verschillende aspecten van restauratiebeslissingen en -ethiek te bespreken en te onderzoeken.

Casestudies

In dit project ging het om casestudies uit onderstaande deelprojecten: