print this page

Van Goghs atelierpraktijk

Van Goghs werkwijze in de context van zijn tijd.

In dit project is onderzocht hoe Van Goghs atelierpraktijk zich ontwikkelde, hoe de kunstenaar tot zijn keuzes kwam en in hoeverre deze werden bepaald door de context waarin Van Gogh leefde en werkte. 

Detail van waskrijt-tekening Van Gogh, de Violist, 1887 Paris

Detail van waskrijttekening Van Gogh, De violist, Parijs 1887.

Deze context wordt ondermeer gevormd door de omstandigheden waaronder hij werkte, zijn contacten met tijdgenoten/kunstenaarsvrienden, door de kunst die hij op tentoonstellingen zag, door handboeken die beschikbaar waren en door materialen, instrumenten en hulpmiddelen die op de markt waren.

Schat aan informatie

De RCE voerde systematisch oeuvre-breed materiaaltechnisch onderzoek uit aan Van Goghs schilderijen en tekeningen in de context van zijn tijd. In totaal zijn circa 75 schilderijen, 100 tekeningen en 30 brieven onderzocht en daarnaast nog zo’n 35 schilderijen en tekeningen van tijdgenoten. Dit onderzoek heeft geleid tot een schat aan informatie over de materialen die Van Gogh gebruikte en hun veroudering, alsmede over de manier waarop de kunstenaar deze materialen toepaste.

Palet

Zo is Van Goghs palet voor elke periode gereconstrueerd en zijn de gebruikte dragers (doek, papier, karton, paneel) vastgelegd. Ook is onderzoek gedaan naar het hergebruik van doeken. In sommige gevallen kon worden achterhaald welke verf of welk doek bij welke leverancier was gekocht. Daarnaast werd meer inzicht verkregen in de gebruikte teken- en schrijfinkten en is de ontwikkeling in het gebruik van waskrijt in kaart gebracht. Uit het onderzoek bleek onder meer dat Van Gogh open stond voor nieuwe materialen zoals waskrijt, paarse aniline-inkt en geraniumlak. De laatste twee ontkleuren snel onder invloed van licht en hun gebruik heeft dan ook een desastreus effect gehad op de oorspronkelijke kleurenpracht van de werken.

Nieuwe kennis

Het onderzoek naar Van Goghs atelierpraktijk heeft geleid tot veel nieuwe kennis over de leveranciers, prijzen, beschikbaarheid, productiemethoden en samenstelling van 19e-eeuwse teken- en verfmaterialen. Deze kennis is relevant voor de laat-19de-eeuwse kunstenaarspraktijk in het algemeen en draagt bij aan een beter beheer en behoud van de werken uit deze periode.